Nowa Dyrektywa o prawie do naprawy weszła w życie 30 lipca 2024 r. Państwa Członkowskie mają dwa lata na implementację Dyrektywy do prawa krajowego. Czego mogą spodziewać się przedsiębiorcy?
Dyrektywa o prawie do naprawy ma stanowić odpowiedź unijnych organów na stale zwiększającą się podaż odpadów – w szczególności tych niepodlegających recyklingowi, a jednocześnie kolejny oręż w walce ze zmianami klimatycznymi.
Dyrektywa zobowiązuje producentów do zapewnienia konsumentom szybkiej i korzystnej cenowo (nieodpłatnie lub za niewielką opłatą) usługi naprawy popsutych urządzeń, zachęcając do zrównoważonej konsumpcji.
Statystyki wskazują, że konsumenci aprobują wprowadzenie Dyrektywy o prawie do naprawy i jej stosowanie. Aż 77% konsumentów w UE woli naprawiać swoje urządzenia, a nie wymieniać je na nowy zakup.
Dokładne informacje pod linkiem:https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20220331STO26410/prawo-do-naprawy-dzialania-ue-dla-ulatwienia-napraw
W serii pytań i odpowiedzi wyjaśniamy najważniejsze dla przedsiębiorców kwestie związane z Dyrektywą.
Czy prawo do napraw dotyczy relacji B2B i B2C?
Dyrektywa o prawie konsumentów do naprawy reguluje relacje producenta z konsumentem, a nie relacje z przedsiębiorcami (relacje B2B). W Dyrektywie pojawia się pojęcie konsument i jest ono zdefiniowane poprzez odesłanie do Dyrektywy 2019/771, gdzie konsument oznacza osobę fizyczną, która w przypadku umów objętych niniejszą dyrektywą działa w celach niezwiązanych z działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą ani wykonywaniem wolnego zawodu. Przedsiębiorca, o ile może być osobą fizyczną, zawsze wykonuje działalność o charakterze gospodarczym, co wynika chociażby z samej definicji przedsiębiorcy z ustawy Prawo przedsiębiorców.
Jakich urządzeń dotyczy prawo do naprawy?
Nowe regulacje unijne dotyczą produktów trwałych, ale poddawanych intensywnemu użytkowaniu, takich jak smartfony, komputery czy odkurzacze. Dyrektywa ma największe zastosowanie do producentów sprzętów AGD, ponieważ to one najczęściej podlegają naprawie.
Jakie są nowe obowiązki przedsiębiorców?
Dyrektywa wprowadza korzystne dla konsumentów regulacje, nakładając na przedsiębiorców wiele nowych obowiązków, z których kluczowe to:
- konieczność zapewnienia możliwości naprawy produktu w „rozsądnym terminie” i „rozsądnej cenie” również po upływie okresu gwarancji; co ważne obowiązek ma nie tylko wymiar formalno-organizacyjny, ale również faktyczny – producenci będą musieli zapewnić dostępność części zamiennych i rzeczywistą możliwość ich wymiany,
- obowiązek informowania o przysługującym prawie do naprawy – związany z koniecznością aktualizacji stron internetowych, regulaminów i umów sprzedaży,
- obowiązek priorytetowego traktowania urządzeń, którym przysługuje jeszcze gwarancja, jeśli naprawa jest tańsza od wymiany towaru lub kosztuje tyle samo,
- w przypadku podmiotów oferujących usługi naprawy sprzętu – między innymi obowiązek wylegitymowania swojego uprawnienia do wykonania naprawy.
Jakie będą konsekwencje prawne nieprzestrzegania przez przedsiębiorców nowych regulacji?
Jeśli przedsiębiorca nie zastosuje się do obowiązków Dyrektywa przewiduje nałożenie kar. Kary te muszą być jednak ustanowione przez Państwa Członkowskie w regulacjach krajowych i będą stosowane w przypadku naruszeń przepisów krajowych implementujących Dyrektywę. Kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
Które pojęcia zawarte w Dyrektywie mogą okazać się problematyczne?
W praktyce, wiele trudności może pojawić się w związku z rozumieniem przez przedsiębiorców pojęć nieostrych: „rozsądny termin” i „rozsądna cena” za usługę naprawy. Z pewnością pomocna okaże się polska ustawa, ponieważ regulacje unijne nie precyzują tych pojęć.
Jakie działania przedsiębiorcy mogą podjąć już teraz?
Przedsiębiorcy mając wiedzę o nadchodzących obowiązkach, pomimo tego, że w Polsce nie przyjęto jeszcze ustawy implementującej Dyrektywę o prawie do napraw, powinni rozpocząć przygotowania do wdrażania w życie nowych działań względem konsumentów. Zmiany technologiczne umożliwiające naprawę sprzętu po upływie okresu gwarancji, zapewnienie dostępności części zamiennych, wprowadzenie mechanizmów informowania klientów o możliwości naprawy i zorganizowanie usługi naprawy to wyzwania, z którymi przedsiębiorcy będą musieli się zmierzyć, więc nie warto zwlekać z ich wdrażaniem.
Autor: Aleksandra Prochal